Meer dan drie miljoen volwassenen worstelen met hun mentale gezondheid. Naast erfelijke factoren en situaties die psychische klachten kunnen veroorzaken, stijgt het aantal volwassenen met een psychische aandoening door toenemende maatschappelijke zorgen en prestatiedruk. "Tegelijkertijd staan middelen en menskracht onder grote druk", stellen vertegenwoordigers van cliënten & naasten (MIND), psychiaters (NVvP), psychologen (NIP) en ggz-zorginstellingen (deNLggz).

De druk op de geestelijke gezondheidszorg is onhoudbaar, waarschuwen de vier partijen. Wachtlijsten die blijven oplopen, een groot tekort aan personeel, te veel verschillende wettelijke stelsels door elkaar en daaruitvolgende ingewikkelde (financierings)systemen. In een unieke samenwerking pakken de partijen de handschoen op voor een gezamenlijk perspectief voor een mentaal gezonder 2035. Waarbij er voor iedereen op het juiste moment en de juiste plek passende zorg en ondersteuning beschikbaar is. Om dit te bereiken zijn grote hervormingen nodig.

Wilma van der Scheer, voorzitter MIND Platform: "Om mensen die het nodig hebben goed en tijdig te helpen, zullen we beter moeten afstemmen op de wens en de behoefte van cliënten en hun naasten. Belangrijk is daarbij dat we meer fluïde op- en afschalen. En dat we tijdig en een bredere variatie in hulp bieden zoals lotgenotencontact en het aanbod van zelfregiecentra. Zo kunnen we meer mensen beter helpen. Daar mogen we dus veel van verwachten. Ik ben blij dat de andere partijen dit ook erkennen als belangrijke oplossingsrichting."

Toegankelijke en flexibele zorg

Het is belangrijk dat we als samenleving meer en meer met elkaar accepteren dat mentale problemen erbij horen. Om de zorg en ondersteuning beschikbaar, betaalbaar en van voldoende kwaliteit te houden moet er meer aandacht komen voor netwerkzorg. Waarbij de zorg inclusief de bekostiging - flexibel meebeweegt met de behoefte van de mens. Zo kan verergering van problemen voorkomen worden als er tijdige hulp geboden wordt aan mensen. Dat zal ook vaker informele ondersteuning zijn, en niet direct formele zorg. Denk aan lotgenotencontact en zelfregiecentra. En een ijzersterk sociaal domein.

Het vraagt om een beter onderscheid in échte zorgvragen en vragen die voortkomen uit andere problemen zoals stress, schulden of prestatiedruk. Door het inzetten van netwerkzorg kunnen we de wachttijden terugdringen en is er snellere toegang tot andere mogelijkheden van passende ondersteuning, zoals een gesprek met een ervaringsdeskundige.

Preventie en voldoende zorgprofessionals

Om de toename van psychische klachten af te remmen en de zorg en ondersteuning beschikbaar te houden is er meer aandacht nodig voor preventie. Door vroegsignalering op scholen, laagdrempelige steun in de wijken en ondersteuning van programmas zoals Mental Health First Aid. Ook vraagt het om investeringen in voldoende zorgprofessionals. Zij zijn essentieel en moeten meer ruimte krijgen om hun werk op een zo goed mogelijke manier te doen. Dit vraagt om betere arbeidsvoorwaarden, meer gebruik maken van technologie en het versterken van professionele autonomie.

Kennis en data als fundament

Het bevorderen van kennisdeling tussen zorgprofessionals, wetenschappelijke onderzoekers, ervaringsdeskundigen en maatschappelijke organisaties stimuleert innovatie in de geestelijke gezondheidszorg en verhoogt de kwaliteit. Het is belangrijk dat we de inzichten meer in de praktijk te brengen door deze te delen met huisartsen, maar ook met scholen en werkgevers.

Bron: MIND